تحلیل و بررسی مصداقهای واژه ی فتوت

بدون­شک معنای هر واژه­ای در بستر واقعیت و فرهنگ زمان خود مشخص می­شود و پویایی آن با گذر زمان پیش می­رود. این قاعده ی سیر و تحول در واژه­­ی فتوت نیز صدق می­کند؛ در واقع، فتوت و جوانمردی نمودی از خصوصیات اخلاقی است که محیط سوزان و خشک عرب در وجود بادیه نشینان نهادینه کرده است. نمود اولیه­ی این واژه در شجاعت جلوه­گر می­شود و عربها، فرد شجاع و دلیر را می­ستودند و بزرگ می­شمردند و این امر همانطور که گفتیم مقتضای محیط زندگی عربها است و تعریف و تبیین معنای فتوت با توجه به محیط آنان صورت می­گیرد. نمود دوم در صفت بخشش است؛ انسان بخشنده در نزد عربها از جایگاه والایی برخوردار است؛ زیرا قوام زندگی بیشتر ساکنان صحراء در زمان قحطی و خشک سالی است. علاوه بر این دو معنا، معانی دیگری نیز در طول زمان بر این واژه افزوده شد و به شکلی در آمد که حقیقتاً می­شد واژه­ی جوانمرد را برای کسی که دارای آن ویژگی ها بود، اطلاق کرد؛ این ویژگیها عبارتند از: صبر و بردباری، وفای به وعده، حمایت از ضعیف. از آنجایی که در دوره­ی جاهلی، بعضی از افراد نماد و تمثیل واژه­ای به شمار می­آمدند؛ مانند حاتم در جود و بخشش، السموأل در وفاداری، عنتره در فتوت و شجاعت و عمروبن کلثوم در حمایت از حریم قوم؛ لذا در این نوشتار سعی برآن بوده تا با نگاهی تحلیلی و بررسی محتوایی دیوان عنتره، معنا و روح واژه ی فتوت و دلالت بیرونی آن تعیین گردد.